AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Avrupa Konseyi’ne bağlı 47 üye devletten oluşmaktadır. İnsan hakları ihlallerine yönelik bireysel başvuruları inceleyen uluslararası bir mahkemedir. AİHM, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne (AİHS) taraf devletlerin vatandaşlarına, devlet tarafından yapılan insan hakları ihlallerine karşı başvuru yapma hakkı tanır.
AİHM, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne (AİHS) taraf devletlerin vatandaşlarına:
Bireylerin adil yargılanma,
İfade özgürlüğü,
Özel hayatın korunması,
Yaşam hakkı,
gibi temel insan haklarının ihlal edildiği durumlarda hukuki çözüm aradığı son başvuru merciidir.
AİHM başvurusu, genellikle ulusal mahkemelerde sonuca ulaşamayan veya adaletin sağlanmadığını düşünen bireyler tarafından yapılır. AİHM’ e başvuru yapabilmek için, başvuruda bulunulan ülkenin iç hukuk yollarının tükenmiş olması gerekmektedir.
AİHM’ e Başvuru Nasıl Yapılır?
AİHM’ e başvurmak isteyen kişiler, belirli adımları takip etmelidir:
İç Hukuk Yollarının Tükenmesi: Başvuru yapmadan önce, ülkenizde mevcut tüm hukuki süreçleri tamamlamış olmanız gerekmektedir. Bu, en yüksek yerel mahkemeye kadar başvuruların yapılmış olması anlamına gelir. İstisnai durumlar dışında, iç hukuk yolları tüketilmeden AİHM’ e başvurulamaz.
Altı Aylık Süre: İç hukuk yollarının tükenmesinden sonra, başvurunun AİHM’ e yapılması için sadece altı aylık bir süre tanınmıştır. Bu süre içerisinde başvuru yapılmazsa, başvuru reddedilebilir.
Başvuru Formu ve Belgeler: AİHM’ e başvuru yaparken, mahkemenin resmi başvuru formunu doldurmanız gerekir. Ve başvurunuza ilişkin tüm belgeleri eklemeniz gerekir. Belgeler arasında yerel mahkeme kararları, savunmalar ve ilgili diğer hukuki belgeler de yer almalıdır.
İnsan Hakları İhlali: Başvuruda, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin herhangi bir maddesinin ihlal edildiğini gösterecek şekilde gerekçe olmalıdır. Mahkemeye başvuran kişinin, hangi insan hakkının ihlal edildiğini göstermelidir. Bu ihlalin nasıl gerçekleştiğini açıkça ifade etmesi gerekmektedir.
AİHM Ne Zaman Kurulmuştur?
AİHM, 1959 yılında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni uygulamak amacıyla kurulmuştur. AİHM, Avrupa Konseyi’ne üye devletlerin vatandaşlarının insan hakları ihlallerine yönelik bireysel başvurularını inceleyip karar verir.
Kimler Başvurabilir?
AİHM’ e Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne taraf olan 47 ülkeden herhangi birinin vatandaşı olan bireyler, gruplar ve tüzel kişiler (şirketler, dernekler vb.) başvuruda bulunabilir. Ayrıca taraf devletler de birbirlerine karşı başvuru yapabilir.
Başvuru Şartları Nelerdir?
AİHM’ e başvurabilmek için öncelikle iç hukuk yollarının tüketilmiş olması gerekmektedir. İhlalin ulusal yargı sisteminde çözümlenememesi gerekmektedir. Başvuru, ihlalin son bulmasından itibaren altı ay içinde yapılmalıdır.
Başvuru İçin Hangi Belgeler Gereklidir?
AİHM’ e başvuru yaparken, iç hukuk yollarında verilmiş mahkeme kararları, dilekçeler ve tüm hukuki belgelerin eklenmesi gerekir. Başvuru formunun eksiksiz doldurulması ve belgelerin doğru bir şekilde hazırlanması, sürecin sorunsuz ilerlemesi açısından önemlidir.
AİHM Kararına İtiraz Edilebilir mi?
AİHM’ in verdiği kararlar kesindir ve temyiz edilmesi mümkün değildir. Ancak çok nadir durumlarda, mahkemenin bir büyük dairesine başvurularak kararın yeniden gözden geçirilmesi talep edilebilir. Bu talepler, ancak kararın hukuki bir hata içerdiği durumlarda kabul edilir.
AİHM Başvurusunda Zaman Aşımı Var mı?
AİHM başvurusunda zaman aşımı süresi vardır. Ulusal mahkemelerden nihai karar çıktıktan sonra altı ay içinde AİHM’ e başvuru yapılmalıdır. Bu süre zarfında başvuru yapılmazsa başvuru geçerliliğini yitirir ve mahkeme tarafından reddedilir.
AİHM Kararları Bağlayıcı mı?
AİHM kararları bağlayıcıdır. Taraf devletler, AİHM’ in verdiği kararları uygulamak zorundadır. Mahkeme, ihlal tespit ettiği takdirde üye devletin tazminat ödenmesine hükmedebilir. Devletin gerekli düzeltmeleri yapmasını isteyebilir.
AİHM, başvuru süreci karmaşık olsa da haklarını arayan bireyler için önemli bir yol haritası oluşturur.
Ulusal hukuk yolları tükendiğinde, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) başvurularında uzman desteği almak büyük önem taşır. Adalet arayışınızda yanınızda olarak haklarınızı Avrupa standartlarında savunuyoruz.
AİHM başvurularınız için güvenilir hukuki destek alın!
Karar Hukuk ve Danışmanlık
Bir davanın sonuçlanma süresi davanın türüne ve mahkemenin iş yüküne göre değişir:
- Basit davalar: 1-3 yıl içinde sonuçlanabilir.
- Karmaşık davalar: 5-10 yıl arasında sürebilir.
Mahkemenin yoğun iş yükü nedeniyle bazı davalar daha uzun sürebilir. Acil durumlar ve temel hak ihlallerinde (örneğin hayat hakkı ihlali) süreç hızlandırılabilir.
Mahkeme, ihlal tespit edilirse başvurucuya maddi ve manevi tazminat ödenmesine karar verebilir. Ayrıca devlet, ihlalin tekrarını önlemek için yasal veya yapısal değişiklikler yapmak zorunda kalabilir.
Başvurular aşağıdaki nedenlerle reddedilebilir:
- Ulusal hukuk yollarının tüketilmemesi,
- Süre aşımı,
- Başvurunun açıkça dayanaksız olması,
- Sözleşme kapsamına girmeyen bir konuda başvuru yapılması.
Başvuru sürecinin ilk aşamasında avukat tutmak zorunlu değildir. Ancak davanın kabul edilmesi durumunda, süreç karmaşık hale geleceği için bir avukatla çalışmanız şiddetle önerilir. Avukatlarımız, hem teknik detaylara hâkim olacak hem de mahkemeyle yapılacak yazışmaları doğru şekilde yönetecektir.
AİHM’de dava kazanan kişiler genellikle şu sonuçlarla karşılaşır:
- Tazminat: Maddi ve manevi zararların karşılanması için tazminat ödenir.
- Adaletin sağlanması: Mahkeme kararı ile devletin yaptığı ihlal resmen kabul edilir.
- Yasal değişiklikler: İhlalin tekrarını önlemek için devletin mevzuat değişikliği yapması gerekebilir.